Hơn 49 triệu cổ phần được bán sạch trong phiên bán đấu giá cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trong ngày 14-11, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam - Vietnam Airlines đã thu về hơn 1.000 tỉ đồng.

Đây là đợt IPO của một trong những doanh nghiệp nhà nước được nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm, trông đợi nhất. Song con số cổ phần chỉ tương đương 3,5% vốn điều lệ của hãng cũng đã khiến nhiều nhà đầu tư cho rằng cổ phần hóa hãng này vẫn chỉ mang tính tượng trưng.

Theo kế hoạch cổ phần hóa Vietnam Airlines được Chính phủ phê duyệt, cơ cấu vốn điều lệ trong giai đoạn 1: Nhà nước vẫn nắm giữ 75%, 20% dành cho các nhà đầu tư chiến lược và phát hành ra công chúng 5% (bao gồm người lao động và tổ chức công đoàn). Như vậy, sau cổ phần hóa, dường như vẫn chưa có thay đổi lớn trong bộ máy điều hành quản lý kinh doanh của hãng này.

Kế hoạch cổ phần hóa Vietnam Airlines là một phần trong nỗ lực nhằm lôi cuốn đầu tư từ nước ngoài. Thông qua IPO, không chỉ giúp Vietnam Airlines huy động thêm vốn mà còn mang về kinh nghiệm quản lý từ nước ngoài, giúp hãng này tăng tính hiệu quả trong kinh doanh. Thế nhưng trong hơn 1.600 nhà đầu tư đăng ký tham gia mua cổ phần của Vietnam Airlines đợt này chỉ có 28 nhà đầu tư nước ngoài dạng cá nhân (mua gần 130.000 cổ phần) mà không hề có tổ chức nước ngoài nào tham gia.

Theo một số nhà phân tích, không phải tổ chức nước ngoài khó chen chân mà thực sự, số cổ phần Vietnam Airlines bán ra quá thấp, không đủ sức thuyết phục họ bỏ vốn vào đầu tư. Không chỉ nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư trong nước cũng cho rằng “chiếc áo” doanh nghiệp nhà nước chưa mở thật sự. Họ vẫn e ngại về bộ máy quản lý mang tính nhà nước nặng nề.

Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận nhiều điểm tích cực từ việc cổ phần hóa của Vietnam Airlines. Lãnh đạo hãng cho biết đã có kế hoạch giảm phần vốn của Nhà nước xuống không thấp hơn 65% vào thời điểm thích hợp. Đáng chú ý nhất, kế hoạch hậu cổ phần hóa của hãng đã có những tín hiệu tốt trong chiến lược kinh doanh khi hãng sẽ “thay máu” các máy bay cũ bằng máy bay mới hiện đại tầm thế giới. Hãng sẽ tập trung đào tạo nhân lực nội địa để giảm chi phí quá lớn khi thuê phi công, chuyên gia nước ngoài. Ngoài ra, hãng sẽ mở nhiều đường bay mới, tăng chất lượng dịch vụ để cạnh tranh với các hãng bay nước ngoài. Điều đó cũng cho nhà đầu tư niềm hy vọng vào cổ phần hóa những doanh nghiệp nhà nước khác, tác động tích cực lên cả nền kinh tế.
 

QUANG HUY